Czym jest pessar i jak działa?
Pessar co to jest – definicja i mechanizm działania
Pessar to medyczne urządzenie dopochwowe, zazwyczaj w kształcie pierścienia, wykonane z biokompatybilnego silikonu medycznego. Jego głównym zadaniem jest zapewnienie wsparcia dla narządów dna miednicy, które mogły ulec przemieszczeniu lub osłabieniu. Umieszczany jest w pochwie przez lekarza ginekologa, gdzie dzięki swojej elastyczności i odpowiednio dobranemu kształtowi, przywraca prawidłowe ułożenie narządów rodnych, takich jak macica czy pęcherz moczowy. Mechanizm działania pessara polega na mechanicznym podtrzymywaniu opadających struktur, co przynosi ulgę w dolegliwościach takich jak nietrzymanie moczu czy uczucie ciężkości w podbrzuszu. Jest to metoda terapeutyczna, która swoją skuteczność zawdzięcza fizycznemu odciążeniu osłabionych mięśni i więzadeł.
Pessary ginekologiczne a położnicze – czym się różnią?
Choć nazwa „pessar” może sugerować jedno uniwersalne urządzenie, w praktyce wyróżniamy dwa główne typy: pessary ginekologiczne i położnicze, które różnią się celem stosowania i budową. Pessary ginekologiczne są przeznaczone dla kobiet z problemami uroginekologicznymi, takimi jak wypadanie narządów rodnych czy wysiłkowe nietrzymanie moczu. Ich zadaniem jest przywrócenie prawidłowej statyki dna miednicy. Z kolei pessary położnicze, często określane jako pessary szyjkowe lub kołnierzowe, są stosowane wyłącznie u kobiet w ciąży. Ich główna funkcja polega na stabilizacji szyjki macicy, zapobieganiu jej przedwczesnemu skracaniu i rozwieraniu, co jest kluczowe w profilaktyce przedwczesnego porodu. Różnice w budowie wynikają bezpośrednio z tych odmiennych funkcji – pessary położnicze są często bardziej masywne i zaprojektowane tak, aby odciążyć szyjkę macicy.
Kiedy stosuje się pessar?
Wskazania do stosowania pessara w uroginekologii
Pessaroterapia znajduje szerokie zastosowanie w leczeniu różnorodnych zaburzeń związanych z funkcjonowaniem dna miednicy. Wskazania do stosowania pessara w uroginekologii obejmują przede wszystkim leczenie wypadania macicy, zarówno w początkowych, jak i bardziej zaawansowanych stadiach, kiedy to narządy miednicy mniejszej przemieszczają się w dół. Jest również skuteczną metodą w terapii różnych typów nietrzymania moczu, w szczególności wysiłkowego, gdzie osłabione mięśnie nie są w stanie utrzymać cewki moczowej w prawidłowej pozycji. Dodatkowo, pessary mogą być pomocne w łagodzeniu zespołu bólowego miednicy mniejszej, a także w sytuacjach, gdy wymagane jest czasowe wsparcie dla narządów rodnych, na przykład jako przygotowanie do operacji lub w okresie rekonwalescencji. Może być również stosowany jako alternatywa dla leczenia operacyjnego w przypadkach, gdy pacjentka nie kwalifikuje się do zabiegu lub preferuje mniej inwazyjne metody.
Pessar w ciąży – zapobieganie przedwczesnemu porodowi
Pessar odgrywa niezwykle ważną rolę w profilaktyce przedwczesnego porodu, szczególnie u kobiet zdiagnozowanych z niewydolnością szyjki macicy. Niewydolność ta, dotycząca około 1-2% ciąż, jest jedną z głównych przyczyn poronień nawracających i przedwczesnych porodów, zwłaszcza w drugim trymestrze. Pessar położniczy, najczęściej w formie kołnierza szyjnego, jest umieszczany w pochwie przez lekarza ginekologa, zazwyczaj między 20. a 28. tygodniem ciąży. Jego zadaniem jest stabilizacja szyjki macicy, która pod wpływem rosnącej wagi płodu i ciśnienia może zacząć się skracać i rozwierać. Dzięki temu pessar zapobiega przedwczesnemu otwarciu szyjki macicy, co znacząco zmniejsza ryzyko porodu przed terminem. Jest to nieinwazyjna metoda, która może stanowić skuteczną alternatywę dla założenia szwu szyjkowego, często wybierana ze względu na prostotę i mniejsze ryzyko powikłań. Pessar położniczy jest zazwyczaj usuwany około 38. tygodnia ciąży.
Rodzaje pessarów i ich zastosowanie
Najpopularniejsze rodzaje pessarów – od pierścieniowych po kostkowe
Rynek oferuje szeroką gamę pessarów, co pozwala na indywidualne dopasowanie do potrzeb każdej pacjentki. Wybór odpowiedniego typu pessara jest kluczowy dla jego skuteczności i komfortu. Do najczęściej stosowanych należą pessary pierścieniowe, które są idealne do leczenia łagodnych form wypadania macicy i nietrzymania moczu, zapewniając odpowiednie podparcie. Pessary kostkowe charakteryzują się bardziej złożonym kształtem i są często wybierane w przypadkach znacznego wypadania narządów, oferując mocniejsze wsparcie. Wśród innych popularnych typów można wymienić pessary talerzowe, które dzięki swojej dużej powierzchni zapewniają stabilizację w bardziej zaawansowanych stadiach wypadania, oraz pessary grzybkowe, stosowane głównie w leczeniu problemów z pęcherzem moczowym. Dla ciężarnych, jak już wspomniano, kluczowe są pessary kołnierzowe, które odciążają szyjkę macicy. Warto podkreślić, że dobór konkretnego rodzaju pessara zawsze powinien być dokonany przez doświadczonego lekarza ginekologa, który oceni anatomię pacjentki i jej specyficzne problemy.
Wady i zalety pessaroterapii
Potencjalne powikłania i skutki uboczne stosowania pessarów
Chociaż pessaroterapia jest metodą stosunkowo bezpieczną i nieinwazyjną, jak każda interwencja medyczna, może wiązać się z pewnymi potencjalnymi powikłaniami i skutkami ubocznymi. Jednym z najczęściej zgłaszanych problemów jest zwiększone ryzyko infekcji szyjki macicy, spowodowane większą produkcją i utrudnionym odpływem naturalnej wydzieliny pochwowej. Może to prowadzić do podrażnień, stanów zapalnych lub nieprzyjemnego zapachu. U niektórych kobiet mogą wystąpić również otarcia lub odleżyny na ścianach pochwy, zwłaszcza jeśli pessar jest źle dopasowany lub nie jest regularnie wyjmowany i czyszczony. Warto również pamiętać, że u niektórych typów pessarów zaleca się ich wyjmowanie przed aktywnością seksualną, aby uniknąć dyskomfortu lub uszkodzenia. Należy podkreślić, że pessary wykonane z wysokiej jakości silikonu medycznego rzadko powodują uczulenia. Kluczowe jest regularne konsultowanie się z lekarzem i przestrzeganie zaleceń dotyczących higieny i pielęgnacji.
Pessar czy operacja – kiedy wybrać którą metodę?
Decyzja o wyborze między pessaroterapią a leczeniem operacyjnym zależy od wielu czynników, w tym od stopnia zaawansowania problemu, ogólnego stanu zdrowia pacjentki, jej wieku oraz preferencji. Pessaroterapia jest często preferowana jako pierwsza linia leczenia w przypadku łagodnych i umiarkowanych form wypadania narządów rodnych oraz nietrzymania moczu. Jest to metoda nieinwazyjna, stosunkowo tania i łatwo dostępna, która może przynieść znaczną ulgę bez konieczności poddawania się skomplikowanym zabiegom chirurgicznym. Pessar może być również stosowany jako przygotowanie do operacji lub jako tymczasowa korekta statyki dna miednicy. Z drugiej strony, w przypadkach bardzo zaawansowanego wypadania, gdy pessar nie przynosi wystarczającej poprawy lub gdy pacjentka pragnie trwałego rozwiązania problemu, operacja może być bardziej odpowiednią opcją. Niektóre wady budowy ciała, przebyte radioterapie lub histerektomie mogą stanowić przeciwwskazania do stosowania pessarów, skłaniając lekarza do rekomendacji metod chirurgicznych. Ostateczny wybór powinien być zawsze wynikiem wspólnej decyzji pacjentki i lekarza.
Praktyczne aspekty stosowania pessara
Stosowanie pessara, choć zazwyczaj bezbolesne, wymaga pewnej wiedzy i przestrzegania zaleceń, aby zapewnić jego skuteczność i bezpieczeństwo. Założenie pessara jest procedurą medyczną, która powinna być przeprowadzona przez lekarza ginekologa, który dobierze odpowiedni kształt i rozmiar urządzenia. Po założeniu, kobieta może odczuwać niewielki dyskomfort, który zazwyczaj ustępuje po krótkim czasie. Ważne jest, aby pamiętać o regularnej higienie, która obejmuje codzienne podmywanie się oraz wyjmowanie pessara (jeśli lekarz zaleci) do umycia. Koszt zakupu pessara waha się średnio od 150 do 170 złotych, co czyni go relatywnie niedrogą metodą terapeutyczną. W przypadku kobiet w ciąży, pessar położniczy jest produktem terapeutycznym przeznaczonym do jednorazowego użytku i jest usuwany wraz z porodem. Należy pamiętać, że kobiety z założonym pessarem powinny unikać aktywności seksualnej do czasu jego zdjęcia, zgodnie z zaleceniami lekarza. Regularne wizyty kontrolne u ginekologa są niezbędne do monitorowania stanu zdrowia i ewentualnej wymiany lub korekty pessara.
Dodaj komentarz